In cel door slecht sporenonderzoek

Verdachten lopen kans onschuldig in de cel te belanden, door slecht sporenonderzoek van de politie. Dit stelt forensisch onderzoeker Ruben Poppelaars in een interview met Metro deze week. “Technisch rechercheurs van de politie werken niet altijd even professioneel. Ze laten informatie die een verdachte vrij kan pleiten bijvoorbeeld weg.”

De onderzoeker wil dat de regels voor de mannen in de witte pakken bij de politie duidelijker worden. “Laat ze die maar in een wet zetten, zodat we hun manier van werken beter kunnen controleren.”

Andere deskundigen sluiten zich aan bij de kritiek. Geert-Jan Knoops was raadsman in de Deventer moordzaak. “In die zaak werd de blouse met bloedsporen niet goed bewaard door de politie.” Wat hem betreft volgt er bij dat soort fouten het uitsluiten van dat bewijs, zoals in de Verenigde Staten. Forensische professor Ton Broeders vindt dat de politieonderzoekers nog niet altijd even wetenschappelijk werken. “Ook is hun aanpak niet in het openbaar vastgelegd, waardoor die lastig te toetsen is.”

In zijn recent verschenen boek Op Dood Spoor pleit Poppelaars niet alleen voor een verandering van de wet, maar ook voor een mentaliteitsverandering bij politie en justitie.

In je boek Op Dood Spoor stel je vast dat de politie veel fouten maakt in onderzoek op de plaats delict?

Technisch rechercheurs bij de politie werken niet altijd even professioneel. Regelmatig interpreteren ze sporen verkeerd, of laten ze bij de rechter feiten weg waaruit kan blijken dat de verdachte onschuldig is.

Het kan dus zo zijn dat er mensen onschuldig vastzitten, omdat de sporen niet goed worden onderzocht door de politie?

Justitie is verplicht om onafhankelijk aan “waarheidsvinding” te doen, maar dat gebeurt niet altijd. Ik ben ervan overtuigd dat er zaken zijn waarin mensen vast komen te zitten, vanwege fouten in het forensisch onderzoek. Omdat de rechter de feiten daardoor niet goed heeft kunnen afwegen.

Kun je een voorbeeld noemen?

In een zaak werd een man veroordeeld voor medeplichtigheid aan moord door de bloedsporen die op hem waren gevonden. Uit mijn tegenonderzoek kwam naar voren dat die sporen ook op een andere manier op hem terecht konden zijn gekomen. Zijn veroordeling van acht jaar werd in hoger beroep omgezet in vrijspraak.

Wat moet er naar jouw inzicht gebeuren om het CSI-onderzoek te verbeteren?

Technisch rechercheurs werken volgens regels die lang niet altijd worden opgevolgd. Als we die regels in een wet zouden verpakken, kunnen zij eraan gehouden worden. Ook moeten technisch rechercheurs vaker in de rechtszaal worden gehoord als deskundigen en moet de rechter worden opgeleid om forensische onderzoeken goed te kunnen analyseren.

Je bent om te leren over een zaak op de ‘body farm’ in de V.S. geweest. Daar worden in staat van ontbinding verkerende menselijke lichamen bestudeerd. Hoe was dat?

Dat was een bizarre, bijna onrealistische ervaring. In het bos achter een universiteit liggen tientallen rottende lichamen, waarop forensisch onderzoek wordt uitgevoerd. Ik heb er geleerd dat de varkenskop die als vervanging voor een menselijk hoofd door justitie was gebruikt in mijn Nederlandse zaak, niet erg geschikt was als onderzoeks­object.

Wat zou je de advocaat van Joran van der Sloot bijvoorbeeld adviseren?

Ik zou zijn raadsman op het hart willen drukken om heel kritisch te staan tegenover de behandeling van alle sporen die zijn gevonden. De Peruaanse justitie staat onder grote druk hem te veroordelen. Terwijl ook Joran recht heeft op een objectief onderzoek.

Forensisch adviseur Ruben Poppelaars deed ook onderzoek voor advocaat Jan-Hein Kuijpers in de zaak van de voor de ogen van zijn vrouw geliquideerde vastgoedhandelaar Victor ’t Hooft, in 2007. Hieruit kwam naar voren hoe lastig het beoordelen van sporen voor rechters is. De rechtbank sprak de verdachte Remond P. eerst vrij: Poppelaars toonde aan dat gevonden DNA van de verdachte op de vrouw van ’t Hooft ook via een door beide aangeraakte benzinepompbalie op haar terecht kon zijn gekomen. Het gerechtshof besloot in april dat dit scenario toch te onwaarschijnlijk is. P. kreeg 15 jaar.

JOOST VAN DER WEGEN